پایان نامه ارشد حقوق - بررسی جایگاه سازش در حقوق ایران
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق
عنوان:
سازش و جایگاه آن در حقوق ایران
با فرمت قابل ویرایش word
تعداد صفحات: 187 صفحه
تکه های از متن به عنوان نمونه :
عنوان صفحه
چکیده فارسی ..................................................................................................................................... 1
مقدمه ................................................................................................................................................. 2
فصل اول :کلّیات درمفهوم ، ماهیت و پیشینه سازش
مبحث اول : مفهوم وماهیت سازش ......................................................................................... 7
گفتار اول : مفهوم سازش .................................................................................................................. 7
بند اول : مفهوم لغوی سازش ............................................................................................................ 8
بند دوم : مفهوم اصطلاحی سازش .................................................................................................... 8
گفتار دوم : ماهیت سازش .................................................................................................................. 8
مبحث دوم : پیشینه دینی سازش ........................................................................................... 10
گفتار اول : پیشینه سازش در آیات ................................................................................................. 10
بند اول : آیاتی که طرفین اختلاف را به صلح وسازش دعوت می کنند ........................................ 10
بند دوم : آیاتی که سایر مردم را به ایجاد صلح وسازش بین متخاصمان دعوت می کنند ............. 11
گفتار دوم : پیشینه سازش در روایات ............................................................................................ 14
بند اول : روایات نقل شده از پیامبر(ص) ....................................................................................... 14
بند دوم : روایات نقل شده از ائمه معصوم علیهم السلام ................................................................. 16
مبحث سوم : پیشینه قانونی سازش ......................................................................................... 18
گفتار اول : پیشینه سازش در قوانین سابق ....................................................................................... 18
بند اول : قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب 1329 هجری قمری ........................................... 18
الف ) سازش در محاکم صلحیه ........................................................................................................ 18
1 ) سازش در مواردی که محکمه صلح ، صلاحیّت صدور حکم دارد ............................................ 19
2 ) سازش در مواردی که محکمه صلح صرفاً حق اصلاح ذات البین دارد ...................................... 20
ب ) سازش در محکمه ابتدایی ......................................................................................................... 21
1 ) سازش در محکمه ابتدایی در مقام رسیدگی استینافی ................................................................. 21
2 ) سازش در محکمه ابتدایی در مقام رسیدگی بدوی ..................................................................... 22
ج ) صلح و سازش در مراحل مختلف محاکمه حقوقی ................................................................... 22
بند دوم : قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 ......................................................................... 23
الف) سازش در دادگاههای بخش .................................................................................................... 24
1 ) جایگاه سازش در موردی که رسیدگی و صدور حکم می شد ................................................. 24
2) جایگاه سازش در رسیدگی های اصلاحی دادگاه بخش ............................................................. 25
ب) سازش در تمامی دادگاهها ......................................................................................................... 27
گفتار دوم : جایگاه سازش در قوانین جاری .................................................................................... 29
بند اول : سازش در قوانین ماهوی .................................................................................................. 29
بند دوم : سازش در قوانین شکلی .................................................................................................. 30
الف) قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 ............................................................................. 30
ب) قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1387 ............................................................................ 31
ج) قانون حمایت خانواده مصوب 1391 ...................................................................................... 33
د) سازش در سایر قوانین ................................................................................................................ 34
مبحث چهارم : شرایط لازم جهت درخواست و تحقق سازش ...................................................... 36
گفتار اول : شرایط مربوط به طرفین جهت درخواست سازش .......................................................... 36
بند اول : اهلیت قانونی ....................................................................................................................... 36
بند دوم : داشتن سمت ........................................................................................................................ 38
الف ) اصیل ......................................................................................................................................... 38
ب ) نمایندگی و اقسام آن .................................................................................................................... 39
1 ) نمایندگی قانونی ......................................................................................................................... 39
2 ) نمایندگی قضایی .......................................................................................................................... 40
3 ) نمایندگی قراردادی ...................................................................................................................... 42
بند سوم : ذینفع بودن ............................................................................................................................. 42
بند چهارم : بررسی سایر شرایط اقامه دعوا ............................................................................................ 43
گفتار دوم : شرایط لازم جهت تحقق سازش ......................................................................................... 44
مبحث پنجم : دعاوی قابل سازش ........................................................................................................ 48
گفتار اول : دعاوی که سازش در آن ممنوع است .................................................................................. 48
گفتار دوم : دعاوی که برای سازش با محدودیت مواجه اند ................................................................. 49
بند اول : سازش در اموال عمومی و دولتی ........................................................................................... 49
الف) مفهوم اموال عمومی و دولتی ....................................................................................................... 50
1 ) مفهوم مال ....................................................................................................................................... 50
2 ) مفهوم اموال عمومی ........................................................................................................................ 50
3 ) مفهوم اموال دولتی .......................................................................................................................... 51
ب) بررسی سازش در اموال عمومی و دولتی براساس اصل 139 قانون اساسی ................................. 52
1 ) منظور از صلح دعوا ........................................................................................................................ 53
2 ) زمان اجرای تشریفات مقرر در اصل 139 ق.ا .............................................................................. 55
ج ) بررسی اموال شرکتهای دولتی ...................................................................................................... 55
1 ) مفهوم شرکت دولتی ...................................................................................................................... 56
2 ) بررسی شمول یا عدم شمول اصل 139 ق.ا بر اموال شرکت های دولتی ................................ 56
بند دوم : بررسی سازش در دعاوی تاجر ورشکسته ............................................................................. 57
الف) مفهوم ورشکستگی ...................................................................................................................... 57
1) مفهوم عرفی ورشکستگی .............................................................................................................. 57
2) مفهوم حقوقی ورشکستگی ........................................................................................................... 58
ب) وضعیت سازش در دعاوی تاجر ورشکسته ................................................................................ 58
1) سازش در دعاوی غیر مالی ........................................................................................................... 59
2) سازش در دعاوی مالی ................................................................................................................. 59
ج) بررسی قرارداد ارفاقی .................................................................................................................... 61
گفتار سوم : بررسی سازش در برخی امور خاص .............................................................................. 62
بند اول : سازش در امور حسبی .......................................................................................................... 62
الف) مفهوم امور حسبی ....................................................................................................................... 62
ب) مصادیق امور حسبی و بررسی سازش در آنها ................................................................................ 63
بند دوم : سازش در امور کیفری ......................................................................................................... 67
الف) سازش در جنبه عمومی ............................................................................................................... 67
ب) سازش در جنبه خصوصی ............................................................................................................. 68
مبحث ششم : بررسی سازش وامکان یا عدم امکان دخالت شخص ثالث ........................................ 69
گفتار اول : سازش و ورود ثالث .......................................................................................................... 69
گفتار دوم : سازش و دعوت از ثالث .................................................................................................... 70
گفتار سوم: سازش و تعهد ثالث ........................................................................................................... 70
گفتار چهارم: سازش و ضمانت ثالث ................................................................................................... 72
مبحث هفتم: نقش قضات و وکلا در تحقق سازش ........................................................................... 73
گفتار اول: نقش قضات در تحقق صلح و سازش .................................................................................. 73
بند اول: تکلیف، اختیار یا ممنوعیت قاضی برای تشویق طرفین دعوا به سازش ................................... 73
بند دوم: ضمانت اجرای استنکاف قاضی از قبول درخواست سازش ..................................................... 74
گفتار دوم: نقش وکلا در تحقق صلح و سازش .................................................................................... 75
بند اول: وظیفه وکلای دادگستری برای تشویق به سازش ..................................................................... 75
بند دوم: وضعیت حق الوکاله، وکلای دادگستری در صورت سازش .................................................... 76
بند سوم: وکیل مجاز برای نیابت در سازش ......................................................................................... 77
مبحث هشتم: تدابیر قانونی جهت صلح وسازش در دعاوی خانوادگی ......................................... 79
گفتار اول: تأخیر جلسه دادرسی تا دو مرتبه .......................................................................................... 79
گفتار دوم: تأسیس مراکز مشاوره خانواده ............................................................................................. 79
گفتار سوم: ارجاع به داوری ................................................................................................................. 81
گفتار چهارم: ارجاع به شورای حل اختلاف .......................................................................................... 83
گفتار پنجم: توافق در بی اعتباری گواهی عدم امکان سازش ................................................................ 84
فصل دوم: بررسی سازش در حقوق ایران
مبحث اول : مراجع صالح جهت سازش قبل از اقامه دعوا وبعد از آن ........................................... 85
گفتار اول : سازش در دادگاه ................................................................................................................... 85
بند اول : دادگاه دارای صلاحیت ............................................................................................................. 86
بند دوم : تشریفات سازش در دادگاه، قبل از اقامه دعوا .......................................................................... 89
الف) اقدامات خواهان سازش ................................................................................................................. 89
1 ) درخواست کتبی سازش .................................................................................................................... 89
2 ) ضمائم درخواست ............................................................................................................................. 90
3 ) هزینه درخواست ............................................................................................................................... 91
ب) اقدامات دادگاه پس از وصول درخواست سازش ............................................................................. 91
1 ) ارجاع به یکی از شعب و تعیین وقت جلسه سازش ........................................................................ 91
2 ) دعوت به جلسه سازش .................................................................................................................... 92
ج) عکس العمل خوانده نسبت به دعوت نامه سازش ......................................................................... 92
1 ) عدم تمایل به سازش ...................................................................................................................... 93
2) تمایل و رغبت به سازش ................................................................................................................. 93
بند سوم : نتایج جلسه مذاکرات اصلاحی ............................................................................................. 94
الف) عدم حصول سازش و آثار آن ..................................................................................................... 94
1 ) آثار عدم حصول سازش نسبت به طرفین ....................................................................................... 95
1-1 ) بررسی اقرار در مذاکرات اصلاحی ............................................................................................ 95
2-1 ) امکان تجدید درخواست سازش ................................................................................................ 96
2 ) آثار عدم حصول سازش نسبت به دادگاه رسیدگی کننده ............................................................... 97
ب) حصول سازش و آثار آن ................................................................................................................ 97
1 ) آثار سازش نسبت به طرفین ........................................................................................................... 98
2 ) اثر سازش نسبت به دادگاه رسیدگی کننده ..................................................................................... 100
بند چهارم : سازش در دادگاه پس از اقامه دعوا .................................................................................... 101
الف) سازش در صورت تعدد طرفین دعوا .......................................................................................... 102
ب) محدوده ی دعاوی قابل سازش .................................................................................................... 104
ج ) مفهوم مرحله دادرسی و بررسی سازش در مراحل مختلف دادرسی ............................................. 105
1 ) سازش در مرحله بدوی ................................................................................................................. 105
2 ) سازش در مرحله تجدیدنظر .......................................................................................................... 106
3 ) بررسی سازش در مرحله فرجام خواهی ........................................................................................ 108
4 ) بررسی سازش در مرحله واخواهی ................................................................................................ 110
د ) بررسی سازش در مرحله اجرا ....................................................................................................... 111
هـ ) مفهوم مقطع دادرسی و بررسی سازش در برخی مقاطع دادرسی ................................................. 113
1 ) سازش در حین اجرای قرار ............................................................................................................ 114
2 ) سازش پس از اعلام ختم دادرسی و پیش از انشای رأی ................................................................ 115
گفتار دوم : سازش در دفترخانه اسناد رسمی ........................................................................................ 116
گفتار سوم : سازش در نهاد داوری ........................................................................................................ 118
بند اول : طرق مختلف سازش در نهاد داوری ...................................................................................... 118
الف ) اعطای نیابت طرفین به داور ....................................................................................................... 119
ب ) سازش از سوی طرفین در جریان داوری ..................................................................................... 120
ج ) اعطای نیابت یک طرف و سازش طرف دیگر ............................................................................... 121
بند دوم : تصمیم داور و نحوه ی اجرای آن ......................................................................................... 121
بند سوم : بررسی سازش در داوری بین المللی .................................................................................... 122
گفتار چهارم : سازش در شورای حل اختلاف ...................................................................................... 123
بند اول : درخواست سازش از سوی طرفین ......................................................................................... 123
بند دوم : ارجاع دادگاه رسیدگی کننده ی دعوا ..................................................................................... 128
گفتارپنجم : بررسی سازش نامه عادی .................................................................................................. 130
مبحث دوم : گزارش اصلاحی .................................................................................................. 133
گفتار اول : مفهوم گزارش اصلاحی .................................................................................................... 134
گفتار دوم : ماهیت گزارش اصلاحی ................................................................................................... 139
گفتار سوم : اجرای گزارش اصلاحی ................................................................................................... 146
نتیجه گیری .......................................................................................................................................... 154
پیشنهادات ............................................................................................................................................ 157
فهرست منابع ....................................................................................................................................... 158
چکیده انگلیسی .................................................................................................................................... 164
مقدمه
بروز اختلاف و ایجاد دعوا بین اشخاص از امور انکار ناپذیر زندگی اجتماعی است و نمی توان از تحقق آن در جامعه جلوگیری نمود .
این دعاوی ممکن است با طرح در دادگاه و رسیدگی قضایی ، توسط قاضی منجر به صدور رأی گردند ، رأی صادره از سوی دادگاه مسلماً به سود یک طرف (محکوم له) و به ضرر دیگری (محکوم علیه) می باشد . در این حالت دعوا در ظاهر پایان یافته ولی در واقع اختلاف و خصومت بین طرفین ، همچنان پایدار است ؛ به همین علّت است که غالباً در مرحله ی اجرای رأی نیز با مشکلاتی روبرو می شوند. چه خوب است که اختلافات و دعاوی ایجاد شده ، با توافق طرفین پایان یابد و آنها با رضایت قلبی نسبت به دعوا مصالحه و سازش نمایند که دیگر اثری از کدورت ها و اختلافات باقی نماند .
بی دلیل نیست که ضرب المثلی فرانسوی می گوید :« یک سازش بد ، بهتر است از یک دادرسی خوب ». اهمیّت ایجاد مصالحه و سازش در تعلیمات دینی ما نیز دارای ریشه و سابقه ی قوی است ، به گونه ای که آیات متعددی از قرآن کریم و روایات بسیاری به این موضوع پرداخته است .
همچنین قوانین کشور ما از زمان های گذشته تا کنون به بحث سازش توجّه ویژه ای داشته اند و موادی را به آن اختصاص داده اند . توجّه به این موضوع در نظام حقوقی ما به حدی رسید که منجر به تشکیل نهادی به نام شورای حل اختلاف ، برای ایجاد مصالحه و سازش بین مردم گردید ، امّا این نهاد علی رغم فعالیت های ارزنده در ایجاد سازش بین مردم ، متأسفانه در حال فاصله گرفتن از رسالت اصلی خود می باشد و بیشتر به سمت و سوی رسیدگی های قضایی و صدور رأی متمایل گردیده است .
یکی از مشکلات پیش رو برای ایجاد سازش این است که ، سازش در فرهنگ عامّه ما چندان جایگاه خوبی ندارد و اشخاص معمولاً تمایلی به آن نشان نمی دهند . حتّی اغلب افراد آشنا با علم حقوق نیز با ایجاد مصالحه و سازش در دعاوی چندان مأنوس نیستند که به نظر می رسد بخشی از این مشکلات ریشه در دانشکده های حقوق دارد ، چون در کلاس های درس آیین دادرسی مدنی به محض شروع به تدریس ، سخن از صلاحیت دادگاه ، نحوه ی اقامه ی دعوا و ... به میان می آید و بحث از مصالحه و سازش یا هرگز مطرح نمی گردد و یا به صورتی گذرا و جزئی اشاره ای به آن می شود . در اغلب موارد می توان همان نتیجه ای را که از دادرسی و رسیدگی قضایی حاصل می شود ، از طریق سازش نیز به آن دست یافت ، امّا با این تفاوت که هزینه های کمتر و رضایتمندی بیشتری را به همراه دارد ، پس بهتر است که ابتدا توجّه ویژه ای به تلاش در جهت مصالحه و سازش گردد و بعد از آن به مباحث مربوط به رسیدگی قضایی پرداخته شود ؛ چون پس از اقامه ی دعوا و پرداخت هزینه های دادرسی ، معمولاً تلاش برای ایجاد سازش با سختی و مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد .
در عرصه ی جهانی نیز سازش از چنان اهمیّتی برخوردار است که ، نظام حقوقی موسوم به نظام حقوقی کشورهای خاور دور ( که شامل کشورهایی همچون : چین ، ژاپن ، مغولستان ، کره و ... می شود. ) را ایجاد کرده است . تربیت اجتماعی و خلق و خوی ملّی این کشورها اقتضا می کند که در وهله ی نخست ترجیح می دهند با توسل به میانجی گری و سازش، اختلافات فی مابین را حل کنند و تنها در صورت عدم حصول نتیجه از این راه ، به ناچار به دادگاه مراجعه و طبق قانون فصل خصومت نمایند.( واحدی ، 1389 ،ص75 ).
تعداد منابع زیاد
و......
