بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد کارکنان از طریق نگرش آن ها

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت

عنوان:

تاثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد کارکنان از طریق نگرش آنها در شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات:177   صفحه

فهرست مطالب

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

 چکیده فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول : کلیّات تحقیق

• مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………..3
• بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………..4
• ضرورت و اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6
• اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….7
• چارچوب نظری………………………………………………………………………………………………………………………7
• فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………………….8
• تعریف نظری و عملیاتی متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………9

1-7-1 تعریف نظری سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………….. 9

1-7-2 تعریف عملیاتی سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………. 9

1-8 تعریف نظری و عملیاتی متغیر های وابسته………………………………………………………………………………. 10

1-8-1 تعریف نظری عملکرد شغلی……………………………………………………………………………………………… 10

1-8-2   تعریف عملیاتی عملکرد شغلی………………………………………………………………………………………… 10

1-8-3 تعریف نظری رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………………10

1-8-4  تعریف عملیاتی  رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………10

1-9 تعریف نظری و عملیاتی متغیر های میانجی……………………………………………………………………………….11

1-9-1 تعریف نظری تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………….11

1-9-2 تعریف عملیاتی  تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………12

1-9-3 تعریف نظری تعهد به کیفیت خدمات……………………………………………………………………………………12

1-9-4 تعریف عملیاتی تعهد به کیفیت خدمات………………………………………………………………………………..12

1-10 قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………13

1-10-1  قلمرو موضوعی……………………………………………………………………………………………………………..13

1-10-2  قلمرو مکانی………………………………………………………………………………………………………………….13

1-10-3  قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………………………………..13

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….15

2-1-1مفاهیم و تعاریف سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………….15

2-1-1-1 تعریف سرمایه……………………………………………………………………………………………………………..15

2-1-1-2 دلایل سرمایه بودن سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………16

2-1-1- 3  تعاریف سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………..16

2-1-2 اهمیت و ضرورت سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………..21

2-1-3 مدل های سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………….22

2-1-4 عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………..24

2-1-4-1 تاثیر دولت بر سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………..24

2-1-4-2 تأثیر نوع سازمان بر سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………..25

2-1-4-3 تاثیر ویژگی فردی بر سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………26

2-1-4-4 تاثیرات متقابل عوامل با سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………….28

2-1-5 پیامد های مثبت سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………..29

2-1-6 پیامدهای منفی سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………….30

2-1-7جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………..30

2-2 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-2-1  تعاریف و مفاهیم عملکرد………………………………………………………………………………………………….31

2-2-2  اهمیت و ضرورت  عملکرد شغلی………………………………………………………………………………………36

2-2-3  مدل های سنجش عملکرد شغلی………………………………………………………………………………………..37

2-2-3-1  مدل سیستم عملکرد فردی فیشر……………………………………………………………………………………..37

2-2-3-2  مدل کمپل  و همکاران…………………………………………………………………………………………………..38

2-2-3-3 مدل  اچیو ( ACHIEVE)……………………………………………………………………………………………..38

2-2-3-4  مدل  اینسورث و اسمیت ………………………………………………………………………………………………39

2-2-4  عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی……………………………………………………………………………………………..40

2-2-5 پیامد های مثبت ارزیابی  عملکرد شغلی……………………………………………………………………………….41

2-2-6  پیامد های منفی  ارزیابی عملکرد شغلی……………………………………………………………………………….42

2-2-7  جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………43

2-3مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..44

2-3-1  تعاریف رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………….44

2-3-2  اهمیت و ضرورت رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………47

2-3-3 مدل های  رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………..48

2-3-3-1 مدل ارگان……………………………………………………………………………………………………………………48

2-3-3-2 مدل گراهام………………………………………………………………………………………………………………….49

2-3-3-3 مدل  رفتارهای شهروندی پادساکف………………………………………………………………………………..50

2-3-4  عوامل موثر بر  رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………50

2-3-5 پیامد های مثبت  رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………….52

2-3-6  پیامد های منفی رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………….53

2-3-7  جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………54

4-2 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….55

2-4-1 مفاهیم و تعاریف تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………..55

2-4-2 اهمیت و ضرورت تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………58

2-4-3 مدل های تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………..59

2-4-3-1 تعهد سازمانی مفهوم یک بعدی یا چند بعدی ؟………………………………………………………………….59

2-4-3-2  الگوهای چند بعدی………………………………………………………………………………………………………60

2-4-4  عوامل موثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………. 62

2-4-5  پیامد های مثبت تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………..63

2-4-6  پیامد های منفی تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………64

2-4-7 جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………….65

2-5 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….66

2-5-1  تعاریف و مفاهیم  تعهد به کیفیت خدمات……………………………………………………………………………66

2-5-2  اهمیت و ضرورت  تعهد به کیفیت خدمات…………………………………………………………………………..70

2-5-3  مدل های  تعهد  به کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………71

2-5-3-1  مدل تعهد به کیفیت خدمات…………………………………………………………………………………………..71

2-5-3-2  مدل تعهد مدیریت  به کیفیت خدمات……………………………………………………………………………..73

2-5-3-3  مدل پاراسورامان (Parasuraman)………………………………………………………………………………….74

2-5-4  عوامل مؤثر بر  تعهد به کیفیت خدمات………………………………………………………………………………..75

2-5-4-1   تأثیر  نقش مدیریت  بر  تعهد  کارکنان  به  کیفیت  خدمات………………………………………………..75

2-5-4-2   تأثیر  رفتار شهروندی سازمانی بر  تعهد  کارکنان  به  کیفیت  خدمات………………………………….76

2-5-5 پیامد های مثبت  تعهد به کیفیت خدمات………………………………………………………………………………76

2-5-6 پیامد های منفی (چالش های )  تعهد به کیفیت خدمات…………………………………………………………..77

2-5-7 جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………….78

2-6 پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………79

2-6-1 پیشینه خارجی………………………………………………………………………………………………………………….79

2-6-2 پیشینه داخلی……………………………………………………………………………………………………………………80

فصل سوم  :  روش اجرای تحقیق

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….83

3-2 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………83

3-3 جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………..84

3-4 ابزار گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………85

3-5  روایی و پایایی……………………………………………………………………………………………………………………..86

3-6  روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………….88

فصل 4 : تجزیه و تحلیل داده ها و یافته­های تحقیق

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….91

4-2 توصیف متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان……………………………………………………………………92

4-3 توصیف متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………97

4-4  تحلیل عاملی تائیدی………………………………………………………………………………………………………….102

4-5  بررسی مدل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….108

4-5-1  بررسی مدل تحقیق در حالت استاندارد……………………………………………………………………………..108

4-5-2  بررسی مدل تحقیق در حالت اعداد معنی داری…………………………………………………………………..109

4-5-3  نتایج تحلیل مسیر………………………………………………………………………………………………………….110

4-5-4  بررسی شاخص های معنی داری و برازش مدل کلی تحقیق…………………………………………………..111

4-5-5  بررسی قدرت تبیین مدل…………………………………………………………………………………………………112

4-6  آزمون فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………..113

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1  مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….116

5-2 نتایج آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………116

5-3 نتایج آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………….117

5-4 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………120

5-6 محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………..124

5-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده…………………………………………………………………………………………….125

فهرست منابع

الف ) منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………..127

ب ) منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..137

پیوست و ضمایم

پرسشنامه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..145

خروجی Spss…………………………………………………………………………………………………………………………..148

خروجی Lisrel………………………………………………………………………………………………………………………..151

سایر موارد………………………………………………………………………………………………………………………………..154

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

جدول 2-1 ) خلاصه تعاریف سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………….. 20-19

جدول 2-2 ) خلاصه تعاریف عملکرد و عملکرد شغلی……………………………………………………………… 36-35

جدول 2-3 ) خلاصه تعاریف رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………. 47

جدول 2-4 ) خلاصه تعاریف تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………….58

جدول 2-5 ) خلاصه تعاریف تعهد به کیفیت خدمات و تعهد مدیریت به کیفیت خدمات  ………………………70

جدول 3-1 )  توصیف بخش سؤال های اختصاصی…………………………………………………………………………..86

جدول 3-2) مقدار آلفای متغیرهای پرسشنامه…………………………………………………………………………………..87

جدول4-1) توصیف جنسیت پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………92

جدول4-2) توصیف سن پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………………93

جدول4-3) توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………..94

جدول4-4) توصیف وضعیت تأهل پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………95

جدول4-5) توصیف سابقه کار پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………….96

جدول4-6) توصیف متغیر سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………….97

جدول4-7) توصیف متغیر عملکرد شغلی……………………………………………………………………………………….98

جدول4-8) توصیف متغیر رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………99

جدول4-9) توصیف متغیر تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………..100

جدول4-10) توصیف متغیر تعهد کیفیت خدمات…………………………………………………………………………..101

جدول4-11) نتایج تحلیل عاملی تائیدی برای متغیر سرمایه اجتماعی………………………………………………..104

جدول 4-12) شاخص های معنی داری و برازش مدل اندازه گیری متغیر سرمایه اجتماعی…………………….104

جدول4-13) نتایج تحلیل عاملی تائیدی برای متغیرهای درون زا………………………………………………………107

جدول 4-14) شاخص های معنی داری و برازش مدل اندازه گیری متغیرهای درون زا…………………………..108

جدول4-15) نتایج تحلیل مسیر غیرمستقیم  در مدل ساختاری…………………………………………………………110

جدول4-16) نتایج تحلیل مسیر مستقیم  در مدل ساختاری………………………………………………………………110

جدول 4-17) شاخص های معنی داری و برازش مدل…………………………………………………………………….111

فهرست نمودار ها

نمودار 2-1) مدل سیستم عملکرد فردی…………………………………………………………………………………………..37

نمودار4-1) نمودار دایره ای جنسیت پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………92

نمودار4-2) نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………..93

نمودار4-3) نمودار میله ای تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………….94

نمودار4-4) نمودار دایره ای وضعیت تأهل پاسخ دهندگان…………………………………………………………………95

نمودار4-5) نمودار میله ای سابقه کار پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………96

نمودار4-6) هیستوگرام  متغیر سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………..97

نمودار4-7) هیستوگرام  متغیر عملکرد شغلی……………………………………………………………………………………98

نمودار4-8) هیستوگرام  متغیر رفتار شهروندی سازمانی …………………………………………………………………….99

نمودار4-9) هیستوگرام  متغیر تعهد سازمانی………………………………………………………………………………….100

نمودار4-10) هیستوگرام  متغیر تعهد کیفیت خدمات………………………………………………………………………101

نمودار 4-11) مدل اندازه گیری متغیر های برون زا تحقیق………………………………………………………………..102

نمودار 4-12) مدل اندازه گیری متغیر های برون زا تحقیق………………………………………………………………..103

نمودار 4-13) مدل اندازه گیری متغیر های درون زا تحقیق……………………………………………………………….105

نمودار 4-14) مدل اندازه گیری متغیر های درون زا تحقیق ………………………………………………………………106

نمودار 4-15) آزمون مدل تحقیق (حالت استاندارد)………………………………………………………………………108

نمودار 4-16) آزمون مدل تحقیق (حالت اعداد معنی داری)…………………………………………………………….109

فهرست شکل ها

شکل 1-1 ) مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………8

شکل 2-1 ) مدل اسکات( (SCAT………………………………………………………………………………………………..24

شکل 2-2) تاثیر عوامل عملکردی دستگاه های دولتی بر سرمایه اجتماعی…………………………………………….25

شکل 2-3 ) الگوی رفتار شهروندی سازمانی  ارگان…………………………………………………………………………..49

شکل 2-4 ) مدل چند بعدی تعهد سازمانی اریلی و چتمن………………………………………………………………… 60

شکل 2-5) عوامل سه گانه اثر گذار بر تعهد سازمانی……………………………………………………………………….. 63

شکل 2-6) پیامدها و نتایج تعهد به کیفیت خدمات کارکنان خط مقدم…………………………………………………..72

شکل 2-7 ) مدل مفهومی بهبود عملکرد خدمات………………………………………………………………………………74

مقدمه

تلاش برای بهبود و استفاده مؤثر و کارآمد از منابع گوناگون چون نیروی کار ، سرمایه ، مواد ، انرژی و اطلاعات ، هدف تمامی مدیران سازمان های اقتصادی و واحدهای تولیدی صنعتی و موسسات خدماتی است . وجود ساختارسازمانی مناسب ، روش های اجرایی کارامد ، تجهیزات و ابزار کار سالم ، فضای کارمتعادل و از همه مهم تر نیروی انسانی واجد صلاحیت و شایسته از ضروریاتی می باشد که برای نیل به بهره وری مطلوب باید مورد توجه مدیران قرار بگیرد (طاهری ؛ 1386 : 231) . به همین دلیل امروزه عامل انسانی به عنوان کلیدی ترین و حساس ترین عنصر سازمانی محسوب می شود و بیشتر تئوری های جدید سازمان و مدیریت نیز به چنین عامل حساسی اشاره کرد ه اند) عسگریان ؛ 1370 :  11) زیرا که منابع انسانی توانا و کارآمد ، می تواند سازمان را  کارآمد نماید و مفید به حال جامعه باشد و کل کشور را شکوفا کند.  به همین دلیل از دیرباز کشورها و سازمان ها بر روی  این نیروی با ارزش سرمایه گذاری کرده و سعی در شکوفا کردن و بهسازی آن دارند (اسفندیار؛ فلاح جلودار ؛ درویش متولی ؛ 1390 : 24) و از آنجایی که عملکرد اشخاص در یک سازمان به عنوان یک متغیر مهم در این زمینه می باشد برای موفقیت و کارایی یک سازمان نیاز به کارکنان خبره و با مسئولیت بالا یک امر ضروری برای آن می باشد. در این راه شناسایی عواملی که بر عملکرد شغلی کارکنان تأثیر گذار می باشند و هم چنین موانعی که در این راه وجود دارد از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد(Fang Chiang & Sheng Hsiesh ;  2012 : 181   ) لذا به منظور آگاهی از نتایج عملکرد نیروی انسانی ، در رابطه با بازده و کارایی مورد انتظار ، شاغلان در سازمان مورد ارزیابی قرار می گیرند . بدین گونه با شناخت نقطه ضعف های  مستخدم ، کمبودهای سازمان و نیروهای صدیق و باکیفیت ، اقدامات  لازم جهت بهسازی به عمل می آید) عسگریان ؛ 1370 : 11)

از طرفی در دوران حاکمیت اندیشه مدیریت دولتی ( رویکرداولیه)  به دلیل تاکید بر جدایی سیاست از اداره ، پاسخگویی مدیران دولتی بر اساس سیستم سلسله مراتبی و در معرض سوء کارکردهای های بوروکراسی بود، بنابراین در محیط های خشک و بی روح سازمانی دوران مدرن اداره امورعملا ً در تقابل  با رفتارهای شهروندی سازمانی بود با ظهور اندیشه مدیریت دولتی نوین که خدمت به مشتری را مهم ترین نقش مدیر ان و خدمت به شهروندان را مهمترین نقش مدیران دولتی می دانست ، ارزش های دموکراتیک همچون آزادی ، مشارکت ، برابر ی و … امکان رشد یافت و منجر به شکوفایی و شکل گیری رفتارهای مدنی و شهروندی درسازمان ها به تبع جامعه گردید لیکن در رویکردهای امروزین و پس از گذار از مفاهیم درآموزه های جدید مدیریت نقش دولت ها به خدمت گزار  تکامل یافته است. لذا می توان به تقویت رفتارهای شهروندی در سطح اجتماعی و سازمانی امیدوارانه تر نگریست ( احمدی و خدامی ؛ 1390 : 112).

در این بخش به تشریح  بیان مسئله ، ضرورت ،  اهمیت و اهداف تحقیق ، تعاریف نظری و عملیاتی متغیر های تحقیق و قلمرو تحقیق از نظر موضوعی ، مکانی و زمانی می پردازیم .

و......

توجه

پایان نامه حقوق - شرط عندالمطالبه و مقایسه آن با شرط عندالاستطاعه

« فهرست مطالب »

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………… صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………..  1

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………  2

فصل اول : شناخت مهریه و کارکردهای آن ……………………………………………………….  6

1-1: کلیات ………………………………………………………………………………………………………..  7

1-1-1: تبیین مفهوم مهر ………………………………………………………………………………………….  7

1-1-1-1: مهر در لغت …………………………………………………………………………………………..  7

1-1-1-2: تعریف مهر در فقه …………………………………………………………………………………..  8

1-1-1-3: تعریف مهر در قانون مدنی و دکترین ……………………………………………………………  9

1-1-2: تاریخچه مهریه …………………………………………………………………………………………..  10

1-1-2-1: مهر در قانون حمورابی …………………………………………………………………………….  10

1-1-2-2: مهریه در دوران مغول ………………………………………………………………………………  11

1-1-2-3: مهریه در حقوق زرتشتی …………………………………………………………………………..  11

1-1-2-4: مهر در عربستان قبل از اسلام …………………………………………………………………….  12

1-1-2-5: مهریه در حقوق اسلام ……………………………………………………………………………..  13

1-1-3: ماهیت مهریه ……………………………………………………………………………………………..  14

1-1-4: فلسفه تشریع مهریه …………………………………………………………………………………….  15

1-2: مبنای فقهی مهریه …………………………………………………………………………………………  16

1-2-1: وجوب مهر در قرآن ……………………………………………………………………………………  16

1-2-2: وجوب مهر در روایات ………………………………………………………………………………..  17

1-3: کارکردها وآثار اقتصادی و اجتماعی مهریه ……………………………………………………….  18

1-3-1: مهریه مکمل سهم الارث زوجه ………………………………………………………………………  18

1-3-2: مهریه وثیقه ای در مقابل طلاق ………………………………………………………………………  18

1-3-3: مهریه بیمه اجتماعی و تامین آتیه زوجه ……………………………………………………………  19

1-3-4: مهریه مزد فعالیت های زوجه در دوران زوجیت ………………………………………………..  19

1-4: موضوع، شرایط و میزان مهریه ……………………………………………………………………….  19

1-4-1: موضوع مهر ………………………………………………………………………………………………  19

1-4-2: شرایط مهر ……………………………………………………………………………………………….  20

1-4-2-1: مالیت داشتن ………………………………………………………………………………………….  20

1-4-2-2: قابل تملیک بودن ……………………………………………………………………………………  20

1-4-2-3: معلوم بودن ……………………………………………………………………………………………  21

1-4-2-4: قدرت بر تسلیم ……………………………………………………………………………………..  21

1-4-2-5: معین بودن …………………………………………………………………………………………….  21

1-4-2-6: منفعت عقلایی و مشروع ………………………………………………………………………….  22

1-4-2-7: موجود بودن ………………………………………………………………………………………….  22

1-4-2-8: ملک شوهر بودن …………………………………………………………………………………….  22

1-4-3: مقدار مهریه ………………………………………………………………………………………………  23

1-5: اقسام مهریه و شرایط آنها در فقه و قانون مدنی …………………………………………………  23

1-5-1: مهرالمسمی ……………………………………………………………………………………………….  24

1-5-2: مهرالمثل …………………………………………………………………………………………………..  24

1-5-2-1: مواردی که زن مستحق مهرالمثل می شود ………………………………………………………  24

1-5-3: مهرالمتعه ………………………………………………………………………………………………….  25

1-5-3-1: تفاوت مهرالمتعه با مهرالمثل ……………………………………………………………………..  25

1-5-3-2: شرایط مهرالمتعه …………………………………………………………………………………….  25

1-5-4: مهرالسنه …………………………………………………………………………………………………..  26

1-5-5: مفوضه المهر ……………………………………………………………………………………………..  26

1-6: لزوم ذکر مهر در نکاح ………………………………………………………………………………….  27

1-6-1: اقسام نکاح ……………………………………………………………………………………………….  27

1-6-2: لزوم ذکر مهریه در نکاح دائم ………………………………………………………………………..  27

1-6-3: لزوم ذکر مهریه در نکاح موقت ……………………………………………………………………..  27

1-7: مدت مهریه ………………………………………………………………………………………………..  27

1-8: انواع مهر از لحاظ زمان پرداخت …………………………………………………………………….  28

1-8-1: مهریه حال ………………………………………………………………………………………………..  28

1-8-2: مهریه مؤجل ……………………………………………………………………………………………..  28

1-8-3: مهریه عندالمطالبه ……………………………………………………………………………………….  29

1-8-4: مهریه عندالاستطاعه ……………………………………………………………………………………..  29

1-9: حق امتناع یا حق حبس …………………………………………………………………………………  29

1-9-1: حق امتناع در مهر حال …………………………………………………………………………………  29

1-9-2: حق امتناع در مهر مؤجل ………………………………………………………………………………  30

1-9-3: حق امتناع در نظر فقها …………………………………………………………………………………  30

1-10: ارتباط تعیین مهر و صحت عقد …………………………………………………………………….  31

1-11: دین …………………………………………………………………………………………………………  31

1-11-1: مفهوم و سبب دین ……………………………………………………………………………………  31

1-11-2: اقسام دین از جهت وجود اجل در فقه …………………………………………………………..  32

1-11-2-1: دین حال …………………………………………………………………………………………….  32

1-11-2-2: دین مؤجل ………………………………………………………………………………………….  32

1-11-3: ارکان دین ………………………………………………………………………………………………  32

1-11-3-1: توجیهاتی در باب اثبات رکن نبودن اجل در دین ………………………………………….  33

1-11-3-1-1: تاثیر رکن بودن اجل در دین حال ………………………………………………………….  33

1-11-3-1-2: امکان اسقاط اجل از سوی دائن …………………………………………………………….  33

1-11-3-1-3: اثر فوت مدیون در حال شدن دین …………………………………………………………  33

1-12: تاجیل در دین و مهریه ………………………………………………………………………………..  34

1-12-1: نظر فقها در مورد معلوم بودن اجل پرداخت در بیع با ثمن مؤجل …………………………  34

1-12-2: آیا شرط عندالاستطاعه بودن مهریه نیز به معنی تاجیل است؟ ………………………………..  34

1-12-2-1: مهریه مؤجل به اجل نامعلوم…………………………………………………………………….. 35

1-12-2-2: جهل به شرط بر می گردد نه به مهر …………………………………………………………..  35

1-12-2-3: مهلت متعارف برای تادیه مهر در شرط عندالاستطاعه ……………………………………..  35

1-13: عندالاستطاعه و مهلت عرفی ………………………………………………………………………..  36

1-13-1: معنای دین عندالاستطاعه …………………………………………………………………………….  36

1-13-2: التزام شوهر به پرداخت مهر ………………………………………………………………………..  36

1-13-3: احتمالاتی در تبیین مفهوم عندالاستطاعه ………………………………………………………….  36

1-13-3-1: اعسار زوج ………………………………………………………………………………………….  36

1-13-3-2: التزام به تادیه منوط به استطاعت زوج …………………………………………………………  37

1-14: عندالاستطاعه و تعلیق تحقق مهریه ………………………………………………………………..  37

1-14-1: معلق بودن اصل دین …………………………………………………………………………………  37

1-14-2: معلق بودن التزام به تادیه …………………………………………………………………………….  38

1-15: اعتبار مهریه عندالاستطاعه غیر متعارف …………………………………………………………..  38

1-15-1: توافق زوج بر پرداخت مهریه غیر متعارف ………………………………………………………  38

1-15-2: عدم امکان اجراء تعهد نا متعارف ………………………………………………………………….  38

1-15-3: عدم قدرت بر تسلیم در تعهدات جزئی ………………………………………………………….  38

1-15-4: عدم قدرت بر تسلیم در تعهدات کلی ……………………………………………………………  39

1-15-5: نظر حقوقدانان درباره قدرت تسلیم به موضوع تعهد ………………………………………….  39

1-15-6: قدرت بر انجام تعهدی که عرفاً قابل انجام باشد ……………………………………………….  40

1-15-7: اجرای تعهد بطور مطلق منتفی باشد ………………………………………………………………  40

1-15-8: نداشتن قصد انشاء در تعهد …………………………………………………………………………  40

1-16: تاثیر فوت مدیون بر دین مؤجل و عندالاستطاعه ………………………………………………  40

1-17: تنقیح مفهوم عندالاستطاعه ……………………………………………………………………………  41

1-18: تاثیر مطالبه در لازم التادیه شدن دیون …………………………………………………………….  42

1-18-1: از نظر فقه ………………………………………………………………………………………………  42

1-18-2: از نظر قانون ……………………………………………………………………………………………  44

1-18-3: عندالاستطاعه مانع اجرای مهریه ……………………………………………………………………  45

فصل دوم: آثار و نتایج شرط عندالمطالبه وعندالاستطاعه درمهریه ……………………….  46

2-1: شروط ضمن عقد ازدواج ……………………………………………………………………………..  47

2-1-1: معنای شرط ………………………………………………………………………………………………  47

2-1-2: معنای شرط ضمن عقد ………………………………………………………………………………..  47

2-1-3: اقسام شروط ضمن عقد ……………………………………………………………………………….  48

2-1-3-1: شروط صحیح در عقد نکاح ………………………………………………………………………  48

2-1-3-2: شروط باطل و غیر مبطل …………………………………………………………………………..  48

2-1-3-3: شروط باطل و مبطل ………………………………………………………………………………..  49

2-2: رابطه و وابستگی شرط به عقد ……………………………………………………………………….  50

2-3: شرط پرداخت مهریه عندالمطالبه …………………………………………………………………….  52

2-3-1: قدرت بر تسلیم مهر در مهریه حال یا عندالمطالبه ……………………………………………….  53

2-4: شرط پرداخت مهریه عندالاستطاعه ………………………………………………………………….  53

2-4-1: پرداخت مهریه در زمان استطاعت …………………………………………………………………..  53

2-4-2: عدم تعیین زمان استطاعت و پرداخت در شرط عندالاستطاعه …………………………………  53

2-4-3: انواع شرط عندالاستطاعه در مهریه …………………………………………………………………..  54

2-4-4: عندالاستطاعه بعنوان شرط ضمن عقد ………………………………………………………………  54

2-4-5: دلیل مخالفین طرح عندالاستطاعه بودن مهریه …………………………………………………….  55

2-4-6: دلیل موافقین طرح عندالاستطاعه بودن مهریه ……………………………………………………..  55

2-5: تفاوت عندالمطالبه بودن پرداخت با عندالاستطاعه بودن آن …………………………………..  56

2-5-1: ماهیت عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن پرداخت ……………………………………………..  56

2-5-2: بار اثبات در شرط عندالمطالبه با شرط عندالاستطاعه ……………………………………………  56

2-5-3: امکان بازداشت زوج در صورت امتناع از پرداخت ……………………………………………..  57

2-6: نحوه مطالبه مهریه در صورتی که مهریه عندالمطالبه باشد ……………………………………  57

2-6-1: ثبوت حکم اعسار زوج ………………………………………………………………………………..  58

2-6-2: اقسام اعسار و احکام آنها …………………………………………………………………………….  58

2-6-3: معیار تقسیط مهریه در حکم اعسار نسبی ………………………………………………………….  58

2-6-4: انتقادات وارد بر صدور حکم اعسار توسط دادگاه ها …………………………………………..  58

2-6-5: انتقادات وارد بر قسط بندی حکم اعسار ………………………………………………………….  58

2-6-6: نظر فقها در مورد اعسار ……………………………………………………………………………….  59

2-6-7: اعسار و مشکلات در پرداخت مهر …………………………………………………………………  59

2-6-8: قدرت بر تسلیم مهر در مهریه های غیر عقلایی ………………………………………………….  60

2-7: مشکلات در وصول و اجراء مهریه در صورتی که عندالاستطاعه باشد …………………..  60

2-7-1: وصول مهریه عندالاستطاعه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی ………………………………..  60

2-7-2: وصول مهریه عندالاستطاعه از طریق تقدیم دادخواست به محاکم قضایی …………………..  61

2-8: احتمالاتی در مورد موقعیت شرط «عندالاستطاعه» در توافق مربوط به مهریه و اشکالات وارد بر آنها         61

2-8-1: به تاخیرانداختن زمان مطالبه به موجب شرط عندالاستطاعه و اشکالات آن …………………  61

2-8-1-1: غرری شدن توافق …………………………………………………………………………………..  61

2-8-1-2: جهالت در اجل از نظر فقها در شرط عندالاستطاعه ………………………………………….  64

2-8-1-3: نامشخص بودن زمان اجرای تعهد در مهریه عندالاستطاعه ………………………………….  64

2-8-2: تاکیدی بودن شرط عندالاستطاعه …………………………………………………………………….  65

2-8-2-1: عدم استفاده زوجه از حق حبس در مهریه مؤجل و عندالاستطاعه ………………………..  66

2-8-2-2: عدم وجود حق حبس در مهریه عندالاستطاعه بدلیل بطلان مهرالمسمی و مهرالمثل….. 66

2-8-3: اسقاط حق مطالبه بموجب شرط عندالاستطاعه ……………………………………………………  66

2-8-3-1: لزوم تعیین کردن وقت برای مطالبه مهریه ……………………………………………………..  67

2-8-3-2: سقوط دائم مهریه ……………………………………………………………………………………  67

2-8-3-3: سقوط حق مطالبه ثمن از نظر آیت اله سیستانی ………………………………………………  67

2-8-3-4: درج کردن قید عندالاستطاعه در عقد با توافق طرفین ……………………………………….  67

2-8-3-5: زوال عنوان تعهد …………………………………………………………………………………….  68

2-9: مسائل مورد بررسی در پرداخت مهریه بصورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران …………………………………………………………………………………………………………………………  68

2-9-1: حق حبس در مهریه عندالمطالبه ……………………………………………………………………..  68

2-9-1-1: حق حبس در مهریه عندالمطالبه از نظر قانونی ………………………………………………..  68

2-9-1-2: حال بودن مهریه در ماده 1085 قانون مدنی ……………………………………………………  68

2-9-1-3: حق یا حکم بودن ماده 1085 قانون مدنی ………………………………………………………  68

2-9-1-4: ماهیت حبس در عقد نکاح ………………………………………………………………………..  69

2-9-2: حق حبس در مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………………………..  69

2-9-2-1: حق حبس با مراجعه به آیات قرآن و احادیث و ادله فقهی ………………………………..  69

2-9-2-2: قاعده « تعجیل فی المؤجل قبیح » ……………………………………………………………….  70

2-9-2-3: توافق در نحوه پرداخت مهر به صورت عندالاستطاعه و فقدان حق حبس ………………  70

2-9-3: درج شرط عندالاستطاعه در عقد نکاح برای پرداخت مهریه …………………………………..  71

2-9-3-1: شرط ممتنع در پرداخت مهریه عندالاستطاعه ………………………………………………….  71

2-9-3-2: شرط اجل بودن مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………………….  72

2-9-3-3: دلالت شرط پرداخت مهریه عندالاستطاعه ( تصریحی ، ضمنی ) …………………………  72

2-9-3-4: صحت شرط عندالاستطاعه در عقد نکاح ………………………………………………………  72

2-9-3-5: شرط عندالاستطاعه در عقد نکاح «شرط اجل مستقبل، ایجابی، سلبی» …………………..  73

2-9-4: پذیرش حق حبس در مهریه عندالاستطاعه نقض غرض قانونگذار …………………………..  73

2-9-4-1: توافق در قوانین تکمیلی فراتر از قانون …………………………………………………………  74

2-9-5: دلایل عدم پذیرش حق حبس در مهریه عندالاستطاعه ………………………………………….  74

2-9-5-1: مهریه عندالاستطاعه معلق مشروط ……………………………………………………………….  74

2-9-5-2: موافقت زوجه به تدریجی بودن وصول مهریه …………………………………………………  74

2-9-5-3: قائده یوم الاستحقاق در مهریه عندالاستطاعه …………………………………………………..  74

2-9-5-4: قبول شرط عندالاستطاعه ، تسامح ، اعمال حق حبس دریغ ………………………………..  75

2-9-5-5: اساس و هدف درج شرط عندالاستطاعه در عقد ……………………………………………..  76

2-9-5-6: محدودیت دامنه اجرای حق حبس و التزام به عقد نکاح ……………………………………  76

2-9-5-7: موقوف بودن اجل در مهریه عندالاستطاعه ……………………………………………………..  77

2-9-5-8: تعیین اجل در دین ………………………………………………………………………………….  77

2-9-5-9: ملاک حق حبس در عقود …………………………………………………………………………  77

2-9-5-10: اصل عدم امکان استفاده مجیر از اسبابی که با اجازه اعطاء شده منافات دارد …………  77

2-10: نظریه غلط باطل بودن شرط عندالاستطاعه در پرداخت مهریه ……………………………..  78

2-11: فتاوای مراجع عظام تقلید در مورد حق حبس در مهریه عندالاستطاعه …………………..  80

2-12: فتاوای مراجع عظام تقلید در مورد مهریه عندالمطالبه پس از تقسیط شدن ……………..  82

2-13: اختلاف دیدگاه بین حقوقدانان در مقتضای ذات بودن تمکین در عقد نکاح ……………  83

2-14: تعدیل مهریه به نرخ روز وقتی که شرط عندالاستطاعه قید شده ………………………….  83

2-14-1: رفع اختلاف بین استطاعت بالفعل واستطاعت بالقوه درمهریه عندالاستطاعه ……………..  84

2-14-2: تضییع مهریه به نرخ روز وقتی که شرط عندالاستطاعه قید شده …………………………….  85

2-14-3: نحوه امکان مطالبه و وصول مهریه عندالاستطاعه ازمحل ترک زوج متوفی ………………..  85

2-14-4: وضعیت مهریه در صورت فوت زوجه قبل از زوج …………………………………………..  86

2-14-5: مشکلات مهر عندالمطالبه پس از طلاق ………………………………………………………….  87

2-15: قسیم بودن مهریه عندالمطالبه یا عندالاستطاعه ………………………………………………….  87

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………. 90

ارائه پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………. 92

فهرست منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………..  94

چکیده :

مهریه در عین حال که از نظر شرعی و قانونی از ارکان عقد نکاح دائم محسوب نمی گردد، ولی در عرف کنونی یکی از اصلی ترین مباحث نکاح قرار گرفته و تاثیر آن در شروع زندگی و ادامه آن به حدی است که نگاه همه مردم به موضوع مهریه جنبه شخصی پیدا کرده، خواسته یا ناخواسته زوج به دنبال راهی است که در موقع لزوم بتواند به استناد آن از پرداخت مهریه فرار کند و زوجه به دنبال راهی است که در صورت نیاز در جهت وصول مهریه دچار مسائل و مشکلات دادگاهی نگردد به هر تقدیر این طرز نگاه مردم و مشکلاتی که در اثر مهریه های زیاد به زندگی ها وارد شده و آمار زیاد زندانیان مهریه، مسئولین سازمان ثبت را به تکاپو واداشت تا بتوانند قدمی در جهت جلوگیری از اثرات مهریه های زیاد و زندگی بهتر زوجین بردارند، در همین زمینه دستورالعمل شماره 53958/34/1 در تاریخ 7/11/1385 توسط ریاست محترم سازمان ثبت اسناد و املاک کل کشور صادر و به دفاتر ازدواج و طلاق ابلاغ گردید، متن بخشنامه بدین شرح است: سردفتران ازدواج مکلفند در موقع اجرای صیغه عقد و ثبت واقعه ازدواج درصورتیکه زوجین در نحوه پرداخت مهریه برعندالاستطاعه مالی زوج توافق نمایند بصورت شرط ضمن عقد درج و به امضای زوجین برسانند» بموجب این دستورالعمل سردفتران دفاتر رسمی ازدواج مکلف شدند، مفاد دو شرط 13و14مندرج در نکاح‌نامه را برای زوجین و خانواده‌ها تفهیم نموده تا طرفین عقد (زوجین) یکی از دو نوع مهریه یعنی عندالمطالبه یا عندالاستطاعه را بعنوان شرط ضمن عقد انتخاب نمایند و بدینوسیله فرض «ممتنع بودن زوج» موجود در ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیـت‌های مالی در خـصوص مهریه تغـییر کند و تعداد زندانیان مهریه کاهش یابد. ولی به نظر میرسد قراردادن شرط عندالاستطاعه در عقد نکاح اگر چه آمار زندانیان مهریه را کاهش می دهد اما وصول مهریه را از نظر حقوقی مشکل می نماید و همچنین امکان صدور اجرائیه و وصول مهریه از طریق اجرای ثبت به واسطه مشروط بودن مهریه به استطاعت، نیز وجود نخواهد داشت.

به هر حال ما در این رساله سعی داریم بعد از شناخت مهریه و کارکردهای آن، شروط عندالمطالبه و عندالاستطاعه را از نظر فقهی و حقوقی بررسی و به آثار و تبعات آنها در مهریه بپردازیم تا زوجین بتوانند با آگاهی بیشتر نسبت به فلسفه وجودی مهریه و شناخت این دو شروط دست به انتخاب صحیح بزنند .

واژگان کلیدی : مهریه، شرط ضمن عقد، عندالمطالبه، عندالاستطاعه، استطاعت، غرر

مقدمه :

خانواده بعنوان کوچکترین عضو و هسته مرکزی اجتماع بشمار می رود و قدرت و استحکام آن باعث استحکام ملت و سستی و تباهی در آن باعث انحطاط ملت خواهد شد، ازینرو قانونگذار توجه خاصی به مسائل مربوط به خانواده داشته و قوانین و مقررات مربوط به آن از اهمیت خاصی برخوردار بوده و تدوین قانون در این عرصه نیاز به دقت عمل زیادی دارد. از طرف دیگر هدف اصلی از عقد ازدواج و تشکیل خانواده آثار مالی آن نیست، گرچه آثار مالی را هم بدنبال دارد و یکی از مهمترین آثار مالی عقد ازدواج مهریه می باشد، مهریه در حقوق ایران برگرفته از مذهب و سنت است و علل مختلفی در تکلیف مرد به پرداخت مهر بیان شده‏ است ولی به تازگی مهریه از فلسفه اصلی خود فاصله گرفته و تعیین مهریه های سنگین بین مردم متداول گشته و ازدیاد آن وسیله ای برای فخر فروشی زن یا به اهرم فشاری از طرف زن به مرد هنگام بروز اختلاف تبدیل شده است. متاسفانه تعیین مهریه های سنگین بدون در نظر گرفتن توانایی مرد در پرداخت روابط مالی و غیرمالی خانواده را دچار مشکل می کند و رغبت جوانان را برای ازدواج کاهش می دهد و در نتیجه عواقب ناگواری برای اجتماع بدنبال دارد از طرفی به دلیل هنگفت بودن، مرد هرگز قادر به پرداخت آن نیست و یا قصد پرداخت آن را ندارد و اگر توان اداء دارد به نحوی طفره می رود. یکی از عوامل استقبال زوجین از تعیین مهریه های سنگین، فقدان دیدگاه درست درباره ماهیت و نقش مهر است. امید است رساله حاضر در شناخت درست از فلسفه وجودی مهر و استفاده صحیح از شروط ضمن عقد و آگاهی از شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مهریه و کاهش میزان مهر مؤثر افتد.

الف : بیان مساله

حساسیت اجتماعی راجع به مسائل مربوط به ازدواج و تحولات اندیشه‌های مربوط به حقوق خانواده، اهمیت پرداختن به موضوع «شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مهریه» و شناخت صحیح آنها را مضاعف می‌کند. از طرفی تعیین مهریه در حال حاضر دچار تغییرات زیادی شده و در عرف امروزی تعیین مهریه های سنگین معمول شده که به قصد سلب حق طلاق از جانب مرد یا تضمینی برای خوشبختی زوجه یا برای الزام مرد به طلاق تعیین می شوند که در نهایت بدلیل عدم قدرت پرداخت از جانب زوج، باعث بازداشت زوج و افزایش آمار زندانیان غیرمجرم گردیده و تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است.              در صورتی که بسیار دیده می شود مردی که قصد طلاق همسر خود را دارد با فشارهای روحی زن را وادار به بخشش مهریه نموده و در عمل نه تنها تعیین مهریه سنگین ضمانتی برای ادامه زندگی مشترک نبوده، بلکه خود باعث بروز اختلافاتی بین زوجین گشته است. از سوی دیگر مهر سنگین نمی تواند دلیلی برالزام مرد به طلاق باشد، چون پرداخت مهر قواعد خاص خود را دارد و طلاق هم از قوانین خاص خود پیروی می کند. شاید در اینجا بتوان گفت باید در قوانین راجع به ازدواج تغییراتی داده شود تا با روح زمانه سازگار باشد. ازاین‌رو بررسی همه جانبه این موضوع به منظور ریشه‌یابی مسأله و ارائه راه‌حل‌های ممکن جهت کنترل مهریه های سنگین ضروری است تا بتوانیم برخی معضلات مربوط به مهریه های سنگین و وصول آن در جامعه امروزی را حل کنیم.

ب : پیشینه تحقیق

تاریخچه مهر را نمی توان بطور کامل در ایران مورد مطالعه قرار داد چون منابعی که از دوران قدیم به دست ما رسیده محدود می باشد و در همان منابع هم بطور اجمالی در مورد مهریه و شرط ضمن عقد نکاح نوشته شده است ولی در سالهای اخیر نویسندگان بزرگی در مورد مهریه کتب و مقالات رسمی نوشته اند و از جهات و زوایای گوناگونِ مهریه تحلیلاتی صورت گرفته، از جمله مقاله ای با عنوان «مهریه عندالاستطاعه است» نوشته رضا تاجگر و مقالات دیگر با عناوین گوناگون که هر کدام به موضوعاتی از مهر پرداخته اند ولی تا آنجا که اینجانب جستجو نموده ام کار پایان نامه ای و دانشجویی در مورد مهریه و شروط ضمن عقد نکاح تحت عنوان «شرط عندالاستطاعه و مقایسه آن با شرط عندالمطالبه» صورت نگرفته است .

ج : سوالات تحقیق

• مفهوم عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن دین یا مهریه چیست؟
• چه تفاوتهایی بین شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن مهریه وجود دارد؟
• شرط عندالاستطاعه در مهریه تا چه حد توانسته در حل مشکلات ناشی از ازدیاد مهریه مؤثر باشد؟

د : فرضیه ها

• ممکن است مطالبه دین به زمانی بعد از تحقق دین موکول شود یا استطاعت مدیون در هنگام عقد از نظر طرفین محرز نشود و تحقق آن موکول به آینده شود.
• شرط عندالمطالبه با شرط عندالاستطاعه هم در ماهیت و هم در بار اثبات تفاوتهای عمده ای دارند.
• شرط عندالاستطاعه در مهریه دارای مسائل و مشکلاتی است که در نهایت با استقبال خانواده ها و زوجین روبرو نشده است .

ذ : ضرورت، اهمیت و اهداف تحقیق

حساسیت اجتماعی راجع به مسائل مربوط به ازدواج و مهریه، اهمیت پرداختن به موضوع مهریه و شروط ضمن عقد نکاح را مضاعف می کند. محکومیت های مالی زوج ها بدلیل عدم پرداخت مهریه و به زندان افتادن آن ها به یک معضل اجتماعی تبدیل شده و همچنین گرانی مهریه باعث کاهش آمار ازدواج گشته؛ پس باید چاره ای اندیشید و به خانواده ها آموزش داد که گرانی مهریه ربطی به خوشبختی زوجه ندارد. این رساله هم اهدافی دارد که هدف اصلی آن پژوهش و بررسی فقهی، حقوقی شرط عندالمطالبه و عندالاستطاعه و همچنین کمک به اصلاح قوانین موجود در کشور در راستای ساماندهی خانواده و حاکمیت عدالت و کنترل بر مهریه های سنگین در جامعه می باشد .

ر : روش تحقیق

این پایان نامه یک تحقیق نظری مبنی بر روش کتابخانه ای است که با مطالعه کتب و منابع اصلی و فرعی از متقدمین و متاخرین و جستجوی مقالات درج شده از مجلات تخصصی و منابع فقهی و ماده قانونی آئین دادرسی مدنی و جستجو در سایت های اینترنتی و فیش برداری از آنها و جمع آوری مطالب و مرتب کردن و دسته بندی در هر فصل صورت گرفته است. این پژوهش از نظر هدف از نوع علمی، کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق توصیفی، اصولی و منطقی است.

ز : ساختار تحقیق

با توجه به مسائل و مشکلات بوجود آمده در مورد موضوع تحقیق، این رساله مشتمل بر 2 فصل تنظیم گردیده که فصل اول آن با عنوان «شناخت مهریه و کارکردهای آن» بطور خلاصه شامل مباحثی از قبیل: کلیات و مفاهیم ، اقسام و شرایط مهریه و انواع مهر از نظر زمان پرداخت و تأجیل در دین و مهریه می باشد و فصل دوم آن با عنوان « آثار و نتایج شرط عندالمطالبه

و عندالاستطاعه در مهریه » و شامل مباحثی از جمله: شروط ضمن عقد، رابطه عقد با شرط ، تفاوت شرط عندالاستطاعه با عندالمطالبه ، مسائل و مشکلات قابل بررسی در مهریه عندالاستطاعه و فتاوای مراجع عظام و غیره می باشد .

تعداد صفحه :117 صفحه