بررسی اثر روش های حرارت دهی و نگهداری سرد برخی سبزیجات بر میزان نمک های نیترات و نیتریت و آسکوربات

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات… 1

1-1- پیش زمینه. 2

1-2- بیان مسأله. 2

1-3- اهمیت موضوع. 5

1-4- اهداف تحقیق.. 7

1-5- محدودیت های تحقیق.. 8

فصل دوم: ادبیات پژوهش…. 9

2-1- نیتریت و نیترات ها 10

2-1-1- سمیت نیترات و نیتریت.. 12

2-1-2- میزان مجاز نیتریت و نیترات.. 14

2-2- اسید آسکوربیک… 16

2-3- سبزیجات مورد بررسی در پژوهش حاضر. 19

2-3-1- کدو سبز. 19

2-3-2- هویج.. 19

2-3-3- اسفناج. 20

2-3-4- گوجه فرنگی.. 21

2-3-5- کرفس… 22

2-3-6- بادمجان. 23

2-4- مروری بر پژوهش های پیشین.. 23

فصل سوم: مواد و روش ها 29

3-1- مواد. 30

3-1-1- نمونه سبزیجات.. 30

3-1-2- تعیین ماده خشک… 30

3-1-3- مواد شیمیایی.. 31

3-1-3- تجهیزات مورد استفاده 32

3-2- روشهای اندازه گیری.. 32

3-2-1- اندازه گیری نیترات به روش دیازو. 32

3-2-2- اندازه گیری نیتریت به روش دیازو. 34

3-2-3- اندازه گیری اسید آسکوربیک به روش اسپکتروفتومتری.. 36

3-3- تجریه و تحلیل آماری.. 37

فصل چهارم: نتایج و بحث… 38

4-1- بررسی اثر نوع سبزی، فرآیند و زمان نگهداری بر میزان اسید آسکوربیک… 39

4-2- بررسی اثر زمان، نوع فرآیند و نوع سبزی بر میزان نیترات.. 45

4-3- بررسی اثر نوع فرآیند برغلظت نیتریت سبزیجات متفاوت در طول زمان نگهداری در یخچال. 50

4-4- بررسی همبستگی غلظت نیتریت، نیترات و اسید آسکوربیک… 55

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات… 56

5-1- نتیجه گیری.. 57

5-2- پیشنهادات.. 58

منابع و مراجع.. 59

فهرست جداول

جدول 2- 1: مقدار نیترات مجاز در سبزیهای مختلف )میلی گرم نیترات در یک کیلوگرم سبزی تازه) (لورنز، 1978). 14

جدول 2- 2: حد بحرانی سمیت نیترات در محصولات مختلف برای انسان (محستوف،1994) 15

جدول 2- 3: حد بحرانی سمیت نیترات بر حسب ppm در ماده وزن تر (ملکوتی، 1384) 16

جدول 2- 4: میزان ویتامین  Cدر برخی از مواد غذایی(دمن، 1976) 18

جدول 4- 1: غلظت اسید اسکوربیک (ppm)در سبزیهای مختلف در زمان های مختلف نگهداری در یخچال. 40

جدول 4- 2: نتایج تجزیه و تحلیل واریانس چند طرفه اثرات نوع سبزی، فرآیند و زمان بر غلظت اسید آسکوربیک… 41

جدول 4- 3: غلظت نیترات (ppm)در سبزیهای مختلف در زمان های مختلف نگهداری در یخچال. 46

جدول 4- 4: نتایج تجزیه و تحلیل واریانس چند طرفه اثرات نوع سبزی، فرآیند و زمان بر غلظت نیترات.. 47

جدول 4- 5: غلظت نیتریت (ppm)در سبزیهای مختلف در زمان های مختلف نگهداری در یخچال. 51

جدول 4- 6: نتایج تجزیه و تحلیل واریانس چند طرفه اثرات نوع سبزی، فرآیند و زمان بر غلظت نیتریت.. 52

جدول 4- 7: ضرایب همبستگی پیرسون برای نیتریت، نیترات و اسید آسکوربیک… 55

فهرست شکل ها
شکل 4- 1: روند تغییرات اسید اسکوربیک در روزهای مختلف نگهداری به صورت تابعی از نوع سبزی و فرآیند. 39

شکل 4- 2: تغییرات غلظت اسید آسکوربیک در طول زمان برای نمونه ها. 42

شکل 4- 3: مقدار متوسط اسید آسکوربیک سبزیجات مختلف آب پز و سرخ شده 43

شکل 4- 4: روند تغییرات نیترات در روزهای مختلف نگهداری به صورت تابعی از نوع سبزی و فرآیند. 45

شکل 4- 5: تغییرات غلظت نیترات در طول زمان برای نمونه ها. 48

شکل 4- 6: مقدار متوسط نیترات سیزیجات مختلف آب پز و سرخ شده 49

شکل 4- 7: روند تغییرات نیتریت در روزهای مختلف نگهداری به صورت تابعی از نوع سبزی و فرآیند. 50

شکل 4- 8: تغییرات غلظت نیتریت در طول زمان برای نمونه ها. 53

شکل 4- 9: مقدار متوسط نیتریت سیزیجات مختلف در طول زمان نگهداری.. 54

1-2- بیان مسأله
نیترات ونیتریت در دامنه ی گسترده ای از مواد غذایی وجود دارند. این ترکیبات به صورت طبیعی در گیاهان ونباتات سبز یافت می شوند. اما مقدار آنها می تواند در گیاهان به علت افزودن کودهای شیمیایی و حتی در مواد آلی که به گیاهان کاشته شده افزوده می شود، تا حد زیادی بالا برود. بعضی از گیاهان مانند اسفناج بزرگترین پاسخ به کودهای نیتروژنی داشته و می توانند مقادیر زیادی نیترات را به علت فاکتورهایی مانند روش کشت و زمان برداشت در خود تجمع نمایند (مروسی[1]، 2010). میزان نیترات و نیتریت در رژیم غذایی از یک منطقه تا منطقه دیگر به شدت متفاوت بوده و این موضوع تابع عواملی مانند تکرر کشت، وضعیت آب و هوایی،کیفیت خاک، فرآیندهای تولید مواد غذایی، نوع و مقدار کود شیمیایی مصرفی و وضعیت قوانین آن منطقه است (سو[2] و همکاران، 2009). نیتریت و نیترات به صورت روتین به گوشت و محصولات گوشتی جهت نگهداری آنها در برابر میکروارگانیسم هایی مانند کلستریدیوم بوتولینوم که می توانند عامل مسمومیت غذایی باشند اضافه می شوند (سوان[3]، 1977). امروزه مشکلات آلودگی نیترات یکی از مهمترین مسائل کیفیت آب و مواد غذایی در بسیاری از مناطق دنیا به شمار می آید. واقعه وجود نیتریت و نیترات در مواد غذایی و اثرات سؤ آنها بر روی سلامتی موضوعی است که امروزه همچنان بر روی آن جدال و مباحثه وجود دارد (کاماک[4] و همکاران، 1999). سرطانهای دستگاه گوارش از سرطانهای شایع دنیا بوده و مسئول بسیاری از موارد مرگ و میر در سال می باشند. در این بین سرطان مری با میزان مرگ و میر بالا و سرطان معده به علت شیوع بسیار زیاد در دنیا از اهمیت خاصی برخوردارند. عوامل زمینه ساز متعددی از قبیل تغذیه، ژنتیک، عوامل محیطی و غیره در اتیولوژی این بیماریها مطرح می باشند. عوامل خطر متعددی در ایجاد سرطانهای مری و معده نقش دارند.مصرف تنباکو، نوشیدن مشروبات الکلی،کمبود ویتامینها و عناصر کمیاب، نوشیدن نوشیدنیهای داغ و بویژه آلودگی های خوراکی با مواد سرطان زا از قبیل نیتروزآمین ها وسموم قارچی در ایجاد سرطان مری بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در سرطان معده نیز عواملی مانند رژیم غذایی، مواد شیمیایی برونزاد، عوامل سرطان زای تولید شده در دستگاه گوارش و عوامل ژنتیکی و عفونی دخیل شناخته شده اند (سان و روستگی[5]، 2003؛ سمنانی و همکاران، 2006). یکی از عوامل محیطی دخیل در ایجاد سرطانهای دستگاه گوارش فوقانی ، میزان نیتریت و نیترات موجود در آب آشامیدنی و مواد غذایی می باشد. دخالت انسان در چرخه نیتروژن طبیعت باعث شده که به تدریج بر میزان تجمع این ماده در محیط افزوده شود (وارد[6] و همکاران، 2006). بر اساس مطالعات کلینیکی و اپیدمیولوژیکی بالا بودن نیتریت و نیترات در رژیم غذایی عامل سرطان معده شناخته شده است (جوسن[7] و همکاران، 1996). نیترات می تواند در حفره دهانی و معده به نیتریت احیاء شود. این ترکیب در معده می تواند با آمین ها وآمیدها واکنش داده  مواد آلی حاوی نیتروژن   و ایجاد گروههای سرطانزا که ترکیبات N- نیتروزآمین نامیده می شوند، دهد (والتر[8]، 1980؛ دنیس[9] و همکاران، 1990).  قرار گرفتن در معرض ترکیبات N- نیتروزآمین شکل گرفته در داخل معده را با افزایش خطر سرطان معده، مری و کیسه صفرا مرتبط دانسته اند (بارتچ[10] و همکاران، 1990). مقدار بالای نیترات در رژیم غذایی را با سرطان معده در کشورهای انگلستان، کلمبیا، شیلی، ژاپن، دانمارک، مجارستان و ایتالیا مرتبط می دانند. نیتریت ممکن است در معده با ترکیبات قابل نیتروزه شده(از قبیل آمینهای ثانویه یا ثالثیه یا آمیدها در غذا) به شکل ترکیبات N- نیتروز واکنش دهد.-N نیتروز دی آلکیل آمینها در حیوانات آزمایشگاهی مورد آزمایش قرار گرفته اند و مشخص گردیده است که 85٪ از 209 نیتروزآمین و 92٪ از 86 نیتروزآمید شناخته شده دارای اثر سرطانزایی هستند (فورمان و شاکر[11]، 1997). بیشتر نیتروزآمین ها باعث سرطان کبد شده، اما تعدادی از آنها باعث ایجاد سرطان در عضو خاصی (مثانه، ریه، مری، حفره های بینی وغیره)می شوند(صادقی، 1379). تماس انسان با ترکیبات نیتروزآمین با خطر افزایش سرطان مری، معده و مثانه ارتباط داده شده است (ماتیو[12]، 1998). مطالعه مورد- شاهدی که در کانادا در رابطه با تماس انسان با نیتریت و نیترات مصرف شده جهت نگهداری فرآوردهای گوشتی انجام گرفت، به طور قابل توجهی خطرافزایش سرطان معده را نشان داد(اسپیجرز[13]، 1998).

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته کشاورزی

و......

بررسی اثر نانو کود کلات آهن و کود آهن بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی آویشن دنایی

بررسی اثر نانو کود کلات آهن و کود آهن بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی آویشن دنایی

فهرست مطالب

عـنــوان	صفحه
چکیده	1
فصل اوّل: کلیات
1 ـ 1 ـ مقدمه	3
1 ـ 2 ـ طرح مسئله	6
1 ـ 3 ـ اهمیت و ضرورت پژوهش	6
1 ـ 4 ـ هدف	7
فصل دوّم: کلیات و بررسی منابع
2 ـ 1 ـ  تاریخچه استفاده از گیاهان دارویی	9
2 ـ 2 ـ  ترکیبات شیمیایی اسانس	11
2 ـ 2 ـ 1 ـ  ترپن‌ها	11
2 ـ 2 ـ 2 ـ  فنیل پروپن‌ها	11
2 ـ 3 ـ  تیره نعناع	12
2 ـ 4 ـ  تاریخچه تیره Labiatae و جنس Thymus	12
2 ـ 5 ـ  ویژگی‌های گیاه‌شناسی و ریخت شناسی آویشن (Thymus)	15
2 ـ 5 ـ 1 ـ ویژگی‌های Thymus daenensis	18
2 ـ 6 ـ  نیازهای اکولوژیکی آویشن	20
2 ـ 7 ـ  کاشت، داشت و برداشت	20
2 ـ 7 ـ 1 ـ  کاشت	20
2 ـ 7 ـ 2 ـ  داشت	22
2 ـ 7 ـ 3 ـ  برداشت	22
2 ـ 8 ـ  خواص و کاربرد	23
2 ـ 8 ـ 1 ـ شکل‌های دارویی	24
2 ـ 9 ـ  بررسی اسانس آویشن	24
2 ـ 10 ـ  موارد کاربرد اسانس	26
2 ـ 10 ـ 1 ـ کاربرد اسانس‌ها در پزشکی	27
2 ـ 11 ـ  ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس آویشن		28
2 ـ 12 ـ  نانوتکنولوژی و کشاورزی		29
2 ـ 12 ـ 1 ـ نانو کود کلات آهن		30
2 ـ 13 ـ سولفات آهن		31
2 ـ 14 ـ  مروری بر پژوهش‌های انجام شده		32
فصل سوّم: مواد و روش‌ها
3 ـ 1 ـ  ویژگی‌های جغرافیایی و طبیعی محل اجرای طرح		38
3 ـ 2 ـ  کاشت، داشت و برداشت		42
3 ـ 2 ـ 1 ـ  کاشت		42
3 ـ 2 ـ 2 ـ  داشت		45
3 ـ 2 ـ 3 ـ  برداشت		51
3 ـ 3 ـ  اندازه‌گیری ارتفاع گیاه		52
3 ـ 4 ـ  اندازه‌گیری سطح تاج پوشش		52
3 ـ 5 ـ  اندازه‌گیری وزن تر و خشک گیاه		53
3 ـ 5 ـ 1 ـ  اندازه‌گیری وزن تر		53
3 ـ 5 ـ 2 ـ  اندازه‌گیری وزن خشک		53
3 ـ 6 ـ  اندازه‌گیری محتوای کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئیدها		53
3 ـ 7 ـ  اندازه‌گیری میزان N، P، K و Fe جذب شده توسط برگ‌ها		54
3 ـ 8 ـ  شاخص سطح برگ		55
3 ـ 9 ـ تعیین درصد اسانس		57
3 ـ 10 ـ تجزیه آماری		60
فصل چهارم: نتایج و بحث
4 ـ 1 ـ تجزیه و تحلیل آماری		62
4 ـ 2 ـ رنگیزه‌های فتوسنتزی		64
4 ـ 2 ـ 1 ـ محتوای کلروفیل a		64
4 ـ 2 ـ 2 ـ محتوای کلروفیل b		66
4 ـ 2 ـ 3 ـ مقدار کل کلروفیل		68
4 ـ 2 ـ 4 ـ نسبت کلروفیل a به b		69
4 ـ 2 ـ 5 ـ محتوای کاروتنوئیدها		71
4 ـ 2 ـ 6 ـ نسبت کاروتنوئیدها به کل کلروفیل		73
4 ـ 3 ـ ارتفاع گیاه		78
4 ـ 4 ـ سطح تاج پوشش		80
4 ـ 5 ـ عملکرد بیوماس و عملکرد ماده خشک		83
4 ـ 5 ـ 1 ـ عملکرد بیوماس		83
4 ـ 5 ـ 2 ـ عملکرد ماده خشک		84
4 ـ 6 ـ میزان جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم و آهن توسط برگ‌ها		87
4 ـ 6 ـ 1 ـ میزان جذب نیتروژن		87
4 ـ 6 ـ 2 ـ میزان جذب فسفر		89
4 ـ 6 ـ 3 ـ میزان جذب پتاسیم		91
4 ـ 6 ـ 4 ـ میزان جذب آهن		93
4 ـ 7 ـ شاخص سطح برگ		97
4 ـ 8 ـ اسانس		100
4 ـ 8 ـ 1 ـ درصد اسانس		100
4 ـ 8 ـ 2 ـ عملکرد اسانس		102
4 ـ 9 ـ نتیجه‌گیری		106
4 ـ 10 ـ پیشنهادات		107
فهرست منابع		108
چکیده انگلیسی		125

چکـیده

          آویشن‌ها، گیاهانی چند ساله از خانواده نعناعیان و از جمله گیاهان دارویی با ارزش در دنیا می‌باشند. در جنس آویشن، 215 گونه در دنیا و 18 گونه در ایران پراکنش دارند که آویشن دنایی (Thymus daenensis L.) از گونه انحصاری در کشور ایران می‌باشد.

به منظور بررسی تأثیر نانو کود کلات آهن و کود آهن (سولفات آهن) بر محتوای کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئیدها، نسبت کلروفیل a به b، نسبت کاروتنوئیدها به کل کلروفیل، ارتفاع گیاه‌، سطح تاج پوشش، عملکرد بیوماس، عملکرد ماده خشک، میزان جذب عناصر (نیتروژن، فسفر، پتاسیم و آهن) توسط برگ‌ها، شاخص سطح برگ، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی آویشن دنایی آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار با سه سطح 0، 3 و 6 کیلوگرم در هکتار نانو کود کلات آهن (₀n، ₃n و ₆n) و سه سطح سولفات آهن (₀i، ₃i و ₆i) به صورت
محلول پاشی در سه مرحله در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور) در شرایط اقلیمی نیمه استپی سرد انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که نانو کود کلات آهن به تنهایی بر صفات محتوای کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئیدها، نسبت کلروفیل a به b، نسبت کاروتنوئیدها به کل کلرفیل، سطح تاج پوشش، عملکرد بیوماس، عملکرد ماده خشک، میزان جذب نیتروژن، آهن، شاخص سطح برگ، درصد اسانس و عملکرد اسانس (در سطح 1 درصد) و ارتفاع گیاه و میزان جذب پتاسیم در سطح 5 درصد اثر معنی‌دار افزایشی داشت. سولفات آهن به تنهایی بر صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئیدها، نسبت کلروفیل a به b، نسبت کاروتنوئیدها به کل کلروفیل و میزان جذب فسفر در سطح 1 درصد اثر افزایشی معنی‌دار داشت. اثرات متقابل نانو کود کلات آهن و سولفات آهن بر صفات کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئیدها، نسبت کلروفیل a به b، نسبت کاروتنوئیدها به کل کلروفیل، سطح تاج پوشش، میزان جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، درصد و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی‌دار بود که در بیشتر موارد نانو کود توانست از اثر کاهشی سولفات آهن بکاهد.

واژگان کلیدی: گیاهان دارویی، آویشن دنایی، نانو کود کلات آهن، سولفات آهن، عملکرد اسانس 

1 ـ 1 ـ مقدمه

اهمیت گیاهان دارویی ایران و نقش حیاتی آن در پیشبرد اهداف منطقه‌ای، ملی و جهانی برای دستیابی به سلامت جامعه، خود کفایی دارویی،‌ ایجاد اشتغال، توسعه اقتصادی، امنیت غذایی و حفظ ذخایر ژنتیکی و مضافاً حضور فعال در بازار‌های جهانی بر کسی پوشیده نیست به طوری‌که هم اکنون میلیون‌ها نفر از مردم جهان در زمینه کشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی فعالیت دارند.

طبق گزارش‌ سازمان بهداشت جهانی[1] در سال 2006، حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن به 100 میلیارد دلار در سال رسیده است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 80 درصد از مردم جهان برای درمان انواع بیماری‌ها از گیاهان دارویی و یا روش‌های طب مکمل و سنتی استفاده می‌نمایند.

کشور ایران مهد استفاده از طب سنتی و داروهای گیاهی است. امّا گویا زندگی امروزه با گذشته بسیار متفاوت شده است به طوری‌که گاه برای درمان بیماری‌های بسیار جزئی به پزشک متخصص مراجعه می‌شود و گاه خود سرانه از داروهای شیمیایی با قدرت اثر بالا که متأسفانه دارای عوارض جانبی فراوان نیز می‌باشند، استفاده می‌گردد و این در حالی است ‌که 75 درصد از مردم فرانسه، 50 درصد از مردم کانادا، 48 درصد از مردم استرالیا و 40 درصد از مردم بلژیک در حال حاضر از داروهای گیاهی برای درمان استفاده می‌نمایند. در روسیه 4 بیمارستان در زمینه طب سنتی فعالیت دارند. در چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون نفر، 80 درصد خدمات پزشکی با روش طب سنتی چین ارائه می‌شود البته ارزان‌تر بودن هزینه درمان طب سنتی نسبت به درمان‌های نوین هم در‌ این زمینه نقش دارد زیرا در چین هزینه درمان از طریق طب سنتی بین یک بیست و پنجم تا یک سیم درمان از طریق طب نوین است.

در حال حاضر حدود 66 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور ایرن در استان‌های مختلف به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد. در مجموع از مزارع اختصاص یافته به گیاهان دارویی حدود 65 هزار تن محصول تولید می‌شود. در داخل کشور 5 وزارت‌خانه مهم در زمینه پژوهش از مرحله کشت و تولید گیاهان دارویی تا فرآوری و بسته‌بندی، مصرف و صادرات گیاهان دارویی نقش مستقیم دارند که
هر کدام با ساز و کار متفاوت به موضوع نگریسته‌اند. همچنین تعداد زیادی از مردم و شرکت‌ها در زمینه‌های مختلف گیاهان دارویی اشتغال دارند (ناصری و همکاران، 1388)

وجود استعدادهای بالقوه عظیم ملی و نیز فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی در کشور توجه بیش از پیش به ‌این مقوله را به مسئولین کشور یادآوری می‌نماید و به هر متخصص دلسوزی ‌این باور را یادآور می‌شود که اگر به ‌این مقوله به صورت یک ضرورت ملی و در چارچوب یک برنامه مشخص و جامع‌نگرانه عنایت شود، می‌تواند علاوه بر دستیابی به مدیریت توسعه پایدار در ‌این بخش در ابعاد کلان توسعه اقتصادی ـ زیست محیطی، بهداشتی (خودکفایی دارویی)، اشتغال، امنیت غذایی و ذخایز ژنتیکی در عرصه ملّی و جهانی به عنوان یک منبع درآمد ارزی برای کشور محسوب و‌ ایفای نقش نماید.

درصد زیاد و قابل توجهی (بین 30 تا 80 درصد) از مردم از کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران از طب مکمل و سنتی استفاده می‌نمایند که‌ این آمار نیز رو به افزایش است. در کشورهای مختلف دنیا، مبالغ کلانی صرف حوزه‌های مختلف (مانند خدمات رسانی، تولید داروهای گیاهی و طبیعی، تأسیس مراکز مرتبط و…) می‌شود (زارع زاده، 1383).

در اکثر کشورهای معروف دنیا، طب سنتی و مکمل در زمینه‌های مختلف (قوانین، مجوزهای خدمات و تولید داروهای طبیعی، حمایت بیمه‌ها، راه اندازی رشته‌های دانشگاهی مربوطه و…) تحت حمایت دولت قرار گرفته و سهم خوبی از تأمین سلامت مردم را در سلامت کشور به عهده گرفته است. طب سنتی چین 40 درصد خدمات بهداشتی درمانی را در ‌این کشور بر عهده دارد،‌ این نسبت در اوگاندا، هند و اتیوپی به ترتیب 60، 70 و 90 درصد می‌باشد. پوشش بیمه‌ای هزینۀ درمان، دارو و خدمات طب مکمل در ژاپن، چین، کره و ویتنام به صورت کامل است و در کشورهای آلمان، استرالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و آمریکا قسمتی از هزینه‌ها توسط سازمان‌های بیمه پرداخت می‌شود.

در ایران حمایت‌های قابل توجهی از‌ این حیطه با راه‌اندازی رشته‌های دانشگاهی مربوطه و تخصیص اعتبارات صورت پذیرفته است ولی پوشش بیمه‌ای از داروها و خدمات ‌این بخش تقریباً وجود ندارد.

مکتب طب ایرانی که امروزه به پیروی از سازمان بهداشت جهانی تحت عنوان طب سنتی از آن یاد می‌شود، مادر مکاتب پزشکی جهان است.‌ این مکتب که از پویایی و اصالت ویژه‌ای برخوردار است،
بنا به دلایل بی‌شماری برای مدتی مهجور مانده است لذا اتخاذ تمهیدات لازم برای احیا و  باز گرداندن‌ این سیادت فراموش شده و ارتقاء اهداف متعالی طب سنتی و ایرانی، با پشتوانه عظیم علمی‌ و تخصصی محققین و اندیشمندان و صاحب‌نظران متعهد و دلسوز کشور که با عزم راسخ به ‌این مهم اهتمام ورزیده‌اند، امری اجتناب ناپذیر است  (ناصری و همکاران، 1388).

با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیک، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرار گرفتند. امّا با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل‌ توجهی روبرو  شده است.

صنعت گیاهان دارویی یکی از معدود صنایع دارای رشد دو رقمی‌است. مؤسسه اسکریپ طی سال‌های قبل از ورود به هزاره سوم رشد صنعت گیاهان دارویی را با 3/1 میلیارد دلار گردش مالی در سال ۱۹۹۶ برای سال‌های ابتدایی هزاره سوم رقمی‌حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد پیش‌بینی کرده بود.‌ این پیش‌بینی نه‌ تنها بیش از میزان واقع نبود بلکه در‌ این مدت صنعت مذکور، ۲۵ درصد رشد داشته است.

به نظر می‌رسد مردم از برخی نارسایی‌های طب مدرن خسته شده‌اند و به طور روز افزون به سمت داروهای گیاهی روی می‌آورند. اصولاً زمانی‌که قانون ابن‌سینا را در غرب به آتش کشیدند و ادعا کردند شیمی، مولکول و فیزیولوژی را شناخته‌اند، طب به انحراف کشیده شد به‌ طوری‌که هم‌ اکنون طب مدرن توانایی حل بسیاری از مشکلات بشر را ندارد و طی سال‌های اخیر در کتب درسی به ‌این موضوع اعتراف نموده‌اند (زارع‌زاده، 1383).

طبق گزارش بانک جهانی، گردش مالی صنعت گیاهان دارویی در سال ۲۰۵۰ معادل ۵۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. هم‌ اکنون کشورهای مختلف تلاش می‌نمایند تا سهم مناسبی از ‌این بازار عظیم را داشته باشند. نباتات کاربردهای وسیعی دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها استفاده‌های دارویی است. حدود ۵۰ درصد از داروهای تولیدشده در جهان منشاء طبیعی دارند که با تغییراتی به عنوان دارو مورد استفاده قرار می‌گیرند. نیمی ‌از‌ این مقدار از منابع معدنی، حیوانی و باکتریایی به دست می‌آید و نیمی‌دیگر منشاء گیاهی دارد. به عنوان مثال، تمام هورمون‌های مصرفی گیاهی هستند و از گیاهان مختلفی نظیر سیب‌زمینی مکزیکی، شنبلیله و غیره به دست می‌آیند همچنین ترکیباتی مثل وین‌بلاستین[2] و وین‌کریستین[3] که از داروهای ضد سرطان هستند از گیاه به دست می‌آیند و یا گلیکوزیدهای قلبی[4] از جمله ‌این گروه داروها محسوب می‌شوند.

البته امروزه ترکیبات زیادی از گیاهان به عنوان نگهدارنده و طعم ‌دهنده در صنایع غذایی، محافظت ‌کننده و شاداب ‌کننده پوست در صنایع آرایشی و بهداشتی و روغن‌های فرار مختلف در آروماتراپی[5] مورد استفاده قرار می‌گیرند  (ناصری و همکاران، 1388).

گیاهان دارویی به دلیل ماهیت طبیعی و وجود ترکیبات همولوگ[6] دارویی در کنار هم، با بدن سازگاری
بهتری دارند و معمولاً فاقد عوارض ناخواسته هستند لذا به خصوص در موارد مصرف طولانی و در بیماری‌های مزمن، بسیار مناسب می‌باشند. به عنوان مثال، گیاهان دارویی در درمان بسیاری از اختلالات اعصاب و روان به عنوان بهترین انتخاب خواهند بود (زرگری، 1369؛ امیدبیگی، 1376).

بیشترین داروهای مصرفی در سال ۱۳۸۰ با تعداد حدود ۶/۶ میلیارد عدد مربوط به ناراحتی‌های اعصاب و روان می‌باشد که دارای عوارض متعددی می‌باشند در حالی‌که به راحتی می‌توان بخش قابل ‌توجهی از داروهای شیمیایی را با داروهای گیاهی جایگزین نمود (ناصری و همکاران، 1388).

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته کشاورزی

و......